Karamel, şekerin yüksek sıcaklıklarda eriyerek kimyasal olarak değişime uğraması sonucu oluşan, kahverengi renge ve karakteristik lezzete sahip bir yiyecektir. Şekerin karamele dönüşme sıcaklığı yaklaşık olarak 170 derece Santigrat civarındadır. Bu sıcaklıkta şekerin molekülleri oksitlenir ve böylece kendine özgü karamel lezzeti ortaya çıkar. Günümüzde karamel, çeşitli pasta ve tatlılarda yaygın olarak kullanılmaktadır; ayrıca bazı yiyeceklerde de az miktarda bulunabilir. Özellikle hayvansal ve bitkisel yiyeceklerin içinde karamel doğal olarak bulunabilir ve bu yiyecekler yağda kavrulduğunda karamel lezzeti daha belirgin hale gelir. Örneğin, soğan yemeklere katılmadan önce pembeleşinceye kadar kızartıldığında, soğanın lezzeti artar.

Karamelin yiyecek, pasta ve tatlılardaki kullanımı yaygındır. Bunun yanı sıra, viski yapımında da karamel kullanılır. Viski üretiminde karamelin kullanımı, ürünlerin renk tonunu standart hale getirmek amacıyla tercih edilir. Bu nedenle pek çok viski üreticisi karamel kullanmaktadır. Ayrıca, diğer içkilerde, ekmek ununda ve çeşitli gıda ürünlerinde karamele rastlamak mümkündür.

Avrupa Birliği yasalarına göre karamelin kullanımı serbestken, Amerika Birleşik Devletleri yasalarında bazı kısıtlamalar bulunmaktadır. Bu maddenin kullanımı bazı çevrelerde tartışmalara neden olmuştur. Şimdi, karamelin neden bu kadar tartışmalı olduğunu ve ülkemizde nasıl kullanıldığını inceleyelim.

Karamel, gıdaların işlenmesi sırasında ortaya çıkabildiği gibi, çorba, likör ve kola gibi ürünlerde de renklendirici olarak kullanılır. Karamel üretimi için genellikle sakkarozun eritilmesi gereklidir. Bu şekilde üretilen karamellerde, katılacak maddenin bileşimine göre farklı özellikler aranır. Bu özellikler, şekerin farklı ortamlarda kızartılması sonucu ortaya çıkar.

Yasal düzenlemelere göre gıdalarda karamel kullanım dozu belirlenmiştir. Birçok araştırma, karamelin insan sağlığı açısından zararlı olmadığını ortaya koymuştur. Karamelin zararlı olduğunu savunan kişiler, özellikle amonyum sülfat-karamel ve amonyak karamel çeşitlerini öne sürmektedir. Ancak bu karamel türlerinin de insan sağlığı açısından zararlı olmadığını gösteren bilimsel araştırmalar bulunmaktadır.

Karamel, gıda endüstrisinde yaygın olarak kullanılan bir bileşendir ve doğru şekilde kullanıldığında insan sağlığına zararlı değildir. Hem lezzet hem de renklendirici özellikleriyle birçok gıdada tercih edilen karamelin, yasal düzenlemelere uygun olarak kullanılması önemlidir. Gelecekte yapılacak araştırmalar, bu maddenin gıda sektöründeki yerini daha da sağlamlaştıracaktır.